ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ & HPV DNA ΤΕΣΤ

21 Ιουνίου, 2022

ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ & HPV DNA ΤΕΣΤ

Τι είναι το τέστ Παπανικολάου;

Το τεστ Παπανικολάου εφευρέθηκε από τον Γεώργιο Παπανικολάου το 1928. Είναι μια απλή και ανώδυνη εξέταση που αφορά την λήψη κυττάρων από την επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας με τη βοήθεια μίας μικρής σπάτουλας και μιας βούρτσας και αποσκοπεί στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Το δείγμα του τεστ ΠΑΠ εξετάζεται από ειδικό ιατρό ( κυτταρολόγο ) για να εντοπιστούν, αν υπάρχουν, ανώμαλα κύτταρα π.χ. κύτταρα που εμφανίζουν λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Με αυτόν τον τρόπο ανιχνεύονται πρώιμες κυτταρικές αλλοιώσεις που αν δεν αντιμετωπισθούν κατάλληλα, υπάρχει η πιθανότητα να εξαλλαγούν σε καρκινικά κύτταρα με το πέρασμα του χρόνου. Αυτή η πιθανότητα εξαρτάται από το είδος των κυτταρικών αλλοιώσεων που παρατηρούνται στο τεστ Παπανικολάου και από άλλα στοιχεία από το ιστορικό της γυναίκας.

Πότε πρέπει να ξεκινήσει μια γυναίκα να κάνει το τεστ Παπανικολάου;

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων-Γυναικολόγων (ACOG) οι γυναίκες πρέπει να κάνουν το πρώτο τεστ Παπανικολάου στην ηλικία των 21 ετών. Νεότερες κοπέλες δεν είναι απαραίτητο να κάνουν το τεστ ακόμη και αν έχουν ξεκινήσει επαφές.

Προϋπόθεση για να γίνει το τεστ αποτελεί φυσικά η ύπαρξη σεξουαλικής επαφής. Συστήνεται η έναρξη του τεστ να γίνεται τουλάχιστο ένα χρόνο μετά το ξεκίνημα της ενεργού σεξουαλικής ζωής.

Μετά την ηλικία των 30, μερικές φορές συμπληρωματικά και το HPV-DNA τεστ, στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Πως γίνεται το τεστ Παπανικολάου;

Για να γίνει το τεστ Παπανικολάου θα πρέπει να καθίσετε αρχικά σε μία ειδική γυναικολογική καρέκλα (boom). Ο ιατρός θα χρησιμοποιήσει έναν κολποδιαστολέα για να ανοίξει τον κόλπο και να δει τον τράχηλο της μήτρας. Μετά θα χρησιμοποιήσει μια σπάτουλα και μια μικρή βούρτσα για να μαζέψει υγρό και βλέννα από την περιοχή του τραχήλου της μήτρας. Μέσα στα υγρά αυτά περιέχονται κύτταρα του τραχήλου τα οποία η/ο κυτταρολόγος θα εξετάσει με το μικροσκόπιο στο εργαστήριο για να δει αν έχουν φυσιολογική μορφή.

Το τεστ Παπανικολάου μπορεί να αποκαλύψει την παρουσία προ-καρκινικών κυττάρων, δηλαδή κυττάρων που με την πάροδο του χρόνου υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθούν σε κακοήθεια. Όταν οι αλλοιώσεις των κυττάρων βρίσκονται σε περισσότερο πρώιμα στάδια θεραπεύονται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα. Φυσικά, σχετικά σπανιότερα, το τεστ μπορεί να αναδείξει την παρουσία ακόμη και καρκινικών κυττάρων.

Ποια προετοιμασία χρειάζεται για το τεστ Παπανικολάου;

Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία για να κάνετε το τεστ Παπανικολάου.

Καλό είναι να αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε κολπικές κρέμες, αλοιφές και υπόθετα τις τελευταίες 2 ημέρες.
Επίσης καλό είναι να μην έχετε κολπική επαφή την ημέρα του τεστ.
Εάν έχετε περίοδο, περιμένετε να περάσει η μεγάλη αιμορραγία των πρώτων ημερών και αμέσως μετά κανονίστε να κάνετε το τεστ.
Εάν υπάρχει κολπική αιμορραγία (που δεν είναι περίοδος) δεν υπάρχει αντένδειξη να γίνει το τεστ. Κάποιες φορές ίσως είναι και απαραίτητο να γίνεται, στα πλαίσια της διερεύνησης της αιτίας της αιμορραγίας.

Χρειάζεται να γίνεται το τεστ Παπανικολάου εάν έχει προηγηθεί εμβολιασμός για τον HPV ή αν έχει προηγηθεί υστερεκτομή;

Το τεστ Παπανικολαου είναι απαραίτητο ακόμη και εάν έχετε κάνει το εμβόλιο για τον ιό HPV. Το εμβόλιο σας προστατεύει από μόλυνση από τους HPV ιούς (τύποι 16 και 18) που είναι υπεύθυνοι για τις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Όμως δεν παρέχει προστασία από όλους τους επικίνδυνους τύπους του ιού. Ελαττώνει σημαντικά την πιθανότητα να νοσήσετε από καρκίνο του τραχήλου αλλά δεν την εξαλείφει εντελώς. Επομένως για την πλήρη προστασία σας χρειάζεται να συνεχίσετε να κάνετε το τεστ Παπανικολάου.
Επίσης σε περίπτωση που έχει προηγηθεί υστερεκτομή θα πρέπει να γνωρίζετε εάν έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ο τράχηλος (Ολική υστερεκτομή) η αν έχει παραμείνει τμήμα του τράχηλου (Υφολική υστερεκτομή). Εάν ο τράχηλος έχει αφαιρεθεί και δεν υπήρχε ιστορικό καρκίνου πριν την επέμβαση τότε πιθανόν δεν θα χρειαστεί να ξανακάνετε τεστ Παπανικολάου.

Αποτελέσματα τεστ ΠΑΠ

• Φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου

Εάν το τεστ ΠΑΠ είναι φυσιολογικό ή ¨αρνητικό¨ σημαίνει ότι δεν εντοπίστηκαν παθολογικά κύτταρα. Συνιστάται συνήθως επανάληψη του τεστ σε 1 χρόνο.

• Μη φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου

Εάν το τεστ ΠΑΠ δεν είναι φυσιολογικό, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε καρκίνο. Απλά σημαίνει ότι υπάρχουν μη φυσιολογικά κύτταρα στον τράχηλό, που κάποιες φορές μπορεί να είναι προκαρκινικά. Η παρουσία του ιού HPV στα κύτταρα έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση κυττάρων όπως τα κοιλοκύτταρα και τα διπυρήνα, και κυτταρολογικές αλλοιώσεις όπως δυσκεράτωση, παρακεράτωση και υπερκεράτωση, που μπορούν να διαγνωστούν μόνο με το τεστ ΠΑΠ.

Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες μη φυσιολογικών κυττάρων στο τεστ ΠΑΠ:

άτυπα κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας (ASCUS)
ήπια αλλοίωση (LSIL)
μέτρια ή σοβαρή αλλοίωση (HGSIL)
καρκίνωμα in situ

Ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να αυξήσετε την συχνότητα των τεστ ΠΑΠ ή να κάνετε μια εξέταση που ονομάζεται κολποσκόπηση.

Τι είναι το HPV DNA τεστ;

Με το HPV τεστ μπορούμε να ελέγξουμε την παρουσία του ιού HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Ο HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) μερικές φορές προκαλεί αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας.

Το HPV τεστ ελέγχει για την παρουσία του ιού, και όχι τις αλλαγές στα κύτταρα.
Το HPV τεστ μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με το τεστ Παπανικολάου, ή αργότερα σαν συμπληρωματικός έλεγχος όταν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα στο τεστ Παπανικολάου.

Το HPV τεστ ανιχνεύει την παρουσία υψηλού κινδύνου τύπων του ιού στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Ενώ μας δίνει πληροφορίες για την παρουσία ενός σημαντικού παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, δεν παρέχει πληροφορίες για την ύπαρξη ή όχι αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου σαν συνέπεια αυτής της λοίμωξης. Γνωρίζουμε ότι κάποιοι τύποι HPV είναι περισσότερο επικίνδυνοι. Η παρουσία τους αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κακοήθειας στον τράχηλο της μήτρας. Υψηλού κινδύνου τύποι θεωρούνται οι HPV-16 και HPV-18. Επίσης ογκογόνοι, αλλά με μικρότερο βαθμό επικινδυνότητας από τους 2 που αναφέρονται πριν, είναι άλλοι 12 τύποι HPV. Συγκεκριμένα οι τύποι 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68 θεωρούνται επίσης υψηλού κινδύνου.

Πότε πρέπει γίνεται το HPV DNA τεστ;

Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις στις οποίες συστήνεται μία γυναίκα να ελέγχεται με HPV τεστ.

Προληπτικός έλεγχος. Το HPV τεστ μπορεί να γίνει στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου. Ο συνδυασμός των δύο αυτών εξετάσεων αυξάνει την ικανότητα διάγνωσης προ-καρκινικών αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου. Η χρήση του για αυτόν τον λόγο συστήνεται σε γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών. Αυτό συμβαίνει γιατί οι λοιμώξεις από τον HPV είναι πολύ συνηθισμένες σε νεαρές γυναίκες πριν την ηλικία των 30, χωρίς να προκαλούν πρόβλημα. Οι περισσότερες από αυτές τις λοιμώξεις θα υποχωρήσουν αυτόματα (με την βοήθεια της φυσικής άμυνας) χωρίς ποτέ να δημιουργήσουν αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου. Στην ηλικία 21-30 ετών έχει μεγαλύτερη σημασία η ανίχνευση αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου (που ανιχνεύονται με το τεστ Παπανικολάου), πάρα η παρουσία του ιού HPV στα κύτταρα (που ανιχνεύεται με το HPV τεστ).
Παθολογικό τεστ Παπανικολάου (ASCUS). Μερικές φορές το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου αναφέρεται σαν ASCUS. Πρόκειται για την παρουσία κυττάρων που ενώ δεν έχουν φυσιολογική εμφάνιση, δεν έχουν σαφή χαρακτηριστικά προ-καρκινικής αλλοίωσης. Το HPV βοηθά σε κάποιες περιπτώσεις να προσδιοριστεί αν ο HPV είναι η αιτία αυτών των αλλοιώσεων. Αν υπάρχει όντως παρουσία του ιού χρειάζεται να γίνουν περισσότερες εξετάσεις (π.χ. κολποσκόπηση). Σε αυτή την περίπτωση το τεστ βοηθά να προσδιορίσουμε την φύση των αλλοιώσεων και να αποφασίσουμε εάν χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις.
Μετά από θεραπεία για προ-καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο. Το HPV τεστ χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσεις για να ανιχνεύσει την παρουσία εμμένουσας (υπολειμματικής) λοίμωξης από τον HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Αν έχετε υποβληθεί σε θεραπεία για προ-καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο συζητείστε με τον ιατρό σας για το είδος των εξετάσεων που πρέπει να γίνονται και την συχνότητα τους. Σε αυτή την περίπτωση το τεστ βοηθά να εκτιμήσουμε εάν έχει γίνει πλήρης αφαίρεση των αλλοιώσεων.

Τι σημαίνει εάν το HPV τεστ είναι θετικό;

Το θετικό HPV τεστ σημαίνει την ενεργό παρουσία ενός ή περισσότερων τύπου του ιού στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Αυτό δεν σημαίνει όμως απαραίτητα και την παρουσία αλλοιώσεων στα κύτταρα. Αυτές ανιχνεύονται με το τεστ Παπανικολάου.

Αν υπάρχει και παθολογικό τεστ Παπανικολάου, τότε χρειάζεται να γίνουν επιπλέον εξετάσεις, συνήθως κολποσκόπηση για να προσδιοριστεί η ακριβής φύση των αλλοιώσεων.
Αν το τεστ Παπανικολάου είναι φυσιολογικό, τότε σημαίνει ότι ενώ υπάρχει λοίμωξη από τον HPV δεν συνυπάρχουν αλλοιώσεις στα τραχηλικά κύτταρα. Οι επιλογές που υπάρχουν τότε είναι ο επανέλεγχος σε 6-12 μήνες με τεστ Παπανικολάου και HPV τεστ ή ο άμεσος έλεγχος με κολποσκόπηση.