23 Αυγούστου, 2022
Η κατάψυξη ωαρίων ή κρυοσυντήρηση ωαρίων είναι μία διαδικασία κατά την οποία τα ωάρια της γυναίκας συλλέγονται, καταψύχονται και αποθηκεύονται ως μέθοδος διατήρησης της γονιμότητας. Οι πιθανότητες μίας γυναίκας να συλλάβει καθώς μεγαλώνει μειώνονται σημαντικά, καθώς η ποιότητα και ο αριθμός των ωαρίων της πέφτουν. Πολλές γυναίκες επιθυμούν να δώσουν μία παράταση στα χρόνια τεκνοποίησης για διάφορους προσωπικούς λόγους και η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων είναι μια ελκυστική επιλογή. Είναι ένας τρόπος να «σταματήσει» το βιολογικό ρολόι της γυναίκας και να διατηρηθούν τα νεότερα και πιο υγιή ωάρια.
Με πολύ απλά λόγια, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για να σώσει την ικανότητα των γυναικών να μείνουν έγκυες στο μέλλον.
Τα ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες, καταψύχονται και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση. Ένα κατεψυγμένο ωάριο μπορεί να αποψυχθεί, να γονιμοποιηθεί με το σπέρμα σε εργαστήριο και να εμφυτευτεί στη μήτρα.
Όπως και με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή/εξωσωματική γονιμοποίηση η γυναίκα θα ακολουθήσει θεραπεία γονιμότητας για την παραγωγή περισσότερων ωαρίων.
Η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να είναι ευεργετική για μία σειρά από λόγους για τις γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων:
Επειδή η γονιμότητα είναι γνωστό ότι μειώνεται με την ηλικία, η κατάψυξη ωαρίων σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία θα εξασφαλίσει υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης.
Σε αντίθεση με την επίδραση του χρόνου στην ποιότητα των ωαρίων η μήτρα δεν επηρεάζεται από την ηλικία και έτσι γυναίκες μέχρι την ηλικία των 54, δύναται να τεκνοποιήσουν, σύμφωνα και με την ελληνική νομοθεσία.
Τα κρυοσυντηρημένα ωάρια αποθηκεύονται στους -196 βαθμούς με τη σύγχρονη μέθοδο της υαλοποίησης χωρίς να υπάρχει καμία υποβάθμιση της ποιότητας με την πάροδο του χρόνου.
Ορισμένες μορφές πρόωρης εμμηνόπαυσης (πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια) έχουν κληρονομικό υπόβαθρο και η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στις γυναίκες αυτές να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους πριν εξαντληθεί η ωοθηκική τους εφεδρεία.
Μετά από μια τυπική διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, πολλές ασθενείς έχουν περίσσεια εμβρύων. Η απόφαση για την κρυοσυντήρηση αυτών των αχρησιμοποίητων εμβρύων μπορεί να είναι μια ηθικά και θρησκευτικά πολύπλοκη επιλογή για πολλούς. Η απόφαση να γονιμοποιήσουν μόνο όσα ωάρια θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και να κρυοσυντηρήσουν τα υπόλοιπα, μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση για τους ασθενείς με τις ανωτέρω ανησυχίες.
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων προσφέρει μια ευκαιρία να διατηρηθεί η γονιμότητα της ασθενούς πριν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Οι περισσότερες από αυτές τις θεραπείες καταστρέφουν τα αποθέματα ωαρίων και οδηγούν σε παροδική η μόνιμο μη αμηνόρροια και συνεπώς υπογονιμότητα.
Το πλάνο πραγματοποίησης της διαδικασίας κρυοσυντήρησης ωάριων ποικίλει ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς, το είδος του καρκίνου, καθώς και το γενικότερο πρωτόκολλο αντιμετώπισης της κακοήθειας.
Όσο νεότερη είναι η ασθενής τόσο καλύτερη η ποιότητα των ωάριων και τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για μια μελλοντική εγκυμοσύνη.
Ιδανική είναι η ηλικία μεταξύ 30-36 έτη, ή ακόμη νωρίτερα αν πρόκειται για περιπτώσεις που αφορά σε ασθενείς με καρκίνο ή άλλη γνωστή πάθηση με επίδραση στην ωοθηκική εφεδρεία.
Μία γυναίκα γεννιέται μ’ έναν συγκεκριμένο αριθμό ωάριων (περίπου 200.000-2.500.000 ) και κάθε μήνα μειώνονται τόσο σε αριθμό όσο και κυτταρική ακεραιότητα. Η μείωση αυτή εξηγεί γιατί μια γυναίκα στα 40 της έχει μόνο ένα 5 τοις εκατό πιθανότητα εγκυμοσύνης κάθε μήνα, και ότι τα ωάρια έχουν αυξημένη πιθανότητα για ανευπλοειδία μετά την ηλικία των 42.
Κάποιες βασικές εργαστηριακές εξετάσεις γονιμότητας, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και μια υπερηχογραφική αξιολόγηση των ωοθηκικών αποθεμάτων, δίνουν μια σαφέστερη εικόνα τόσο της ποσότητας των ωάριων που απομένουν στη γυναίκα όσο και της ποιότητας αυτών.
Με τη βοήθεια του ειδικού ιατρού αναπαραγωγής, γίνεται η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και έτσι η κάθε γυναίκα μπορεί να επιλέξει την κατάλληλη χρονική στιγμή για να πραγματοποιήσει τη διαδικασία.
Η διαδικασία είναι ασφαλής και διαρκεί περίπου 10-14 μέρες.
Όταν η γυναίκα είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τα κατεψυγμένα ωάρια, τότε αυτά τοποθετούνται σε ειδικό διάλυμα και αξιολογούνται. Τα ωάρια που επέζησαν της διαδικασίας κατάψυξης γονιμοποιούνται με το σπέρμα, και τα γονιμοποιημένα ωάρια θα καλλιεργηθούν έως ότου τα έμβρυα να είναι έτοιμα να μεταφερθούν στη μήτρα για την επίτευξη εγκυμοσύνης.
Η ιδανική για την κατάψυξη ωαρίων ηλικία είναι μεταξύ 30 και 36 ετών ή ακόμη νωρίτερα αν πρόκειται για ασθενείς με καρκίνο ή άλλη γνωστή πάθηση που επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα.
Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι σε γυναίκες ηλικίας μέχρι 38 ετών, τα ποσοστά επιβίωσης των ωάριων μετά την απόψυξή τους είναι 75% όπως και το ποσοστό γονιμοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι αν μία γυναίκα έχει 10 ωάρια κατεψυγμένα, τα 7 αναμένεται να επιβιώσουν μετά την απόψυξη και 5 έως 6 αναμένεται να γονιμοποιηθούν και να γίνουν έμβρυα. Συνήθως 2 έμβρυα μεταφέρονται σε γυναίκες μέχρι 38 ετών.
Οι επιπλοκές της μεθόδου είναι σπάνιες και ουσιαστικά αναφερόμαστε στις επιπλοκές της εξωσωματικής γονιμοποίησης, δηλ. μικρή πιθανότητα συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών (διόγκωση των ωοθηκών με συσσώρευση ασκιτικού υγρού στην πύελο και στην κοιλιακή χώρα),πυελική φλεγμονή και αιμορραγία κατά τη διάρκεια της λήψης των ωαρίων.
Η κατάψυξη των ωαρίων για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να έχει αρνητικές συνέπειες. Πρέπει βέβαια να γνωρίζουμε πως έγκυες γυναίκες μεγάλης ηλικίας ,έχουν αυξημένες πιθανότητες επιπλοκών, όπως υπέρταση,προεκλαμψία,διαβήτη κλπ. Μέχρι τώρα, τα ωάρια διατηρούνται σε δεξαμενές υγρού αζώτου για 10 χρόνια, βάσει της ελληνικής νομοθεσίας. Πρόσφατες αλλαγές επεκτείνουν σημαντικά το χρονικό διάστημα διατήρησης κατεψυγμένων ωαρίων. Επίσης η νομοθεσία στη χώρα μας επιτρέπει την κύηση με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής , μέχρι τα 54 έτη.
Η μέχρι σήμερα έρευνα δεν έχει δείξει καμία αύξηση του κινδύνου γενετικών ανωμαλιών στα μωρά που γεννιούνται μετά από την κατάψυξη ωαρίων. Περισσότερα από 6.000 μωρά έχουν γεννηθεί από κατεψυγμένα ωάρια, χωρίς αύξηση γενετικών ανωμαλιών.
